IPA II dönemi Çevre ve İklim
Eylemi Sektör Operasyonel Programının üçüncü eylemi Sürdürülebilir Kalkınma
için Çevresel Yönetim kapsamında hayata geçirilmiş olan Stratejik Çevresel
Değerlendirme (SÇD) Yönetmeliği'nin Uygulanmasının Desteklenmesi Projesinin kapanış
toplantısı 11 Şubat 2021 tarihinde çevrimiçi olarak gerçekleştirildi.
Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği
tarafından ortak finanse edilen, nihai faydalanıcısı Bakanlığımız ÇED İzin ve
Denetim Genel Müdürlüğü, Altyapı Yatırımları ÇED ve SÇD Dairesi Başkanlığı’nın
olduğu projenin toplam bütçesi yaklaşık 300 bin Avro olup, 22 aylık uygulama
süresinde; AB uyumlaştırma süreci kapsamında çevre üzerinde önemli etkiler
yapması muhtemel plan ve programların hazırlanması ve onaylanması süreçlerine
çevresel hususların entegre edilerek çevrenin üst seviyede korunmasına katkı
sağlamak hedeflendi.
Kurumsal kapasitenin ve
uygulamanın geliştirilmesi, SEA 2001/42/EC Direktifine uyumlu olarak Stratejik
Çevresel Değerlendirmesinin ulusal kapsamda yaygınlaştırılmasının amaçlandığı
proje kapsamda çeşitli faaliyetler gerçekleştirilmiştir. Boşluk analizinin
yapılmasıyla başlayan faaliyetleri öncelikli sektörler arasında 2 pilot sektörün
seçilmesi takip etmiştir. Seçilen pilot sektörler için SÇD süreçleri
yürütülmüştür. SÇD konusunda farkındalığının arttırılmasına yönelik eğitimler
düzenlenmiştir. Farkındalık arttırma konusunda üniversiteler, STK’lar, meslek
odaları ve halk için çalıştaylar düzenlenmiştir. Projenin çıktılarına göre
mevcut internet sayfası (https://scd.csb.gov.tr/) güncellenmiştir.
Proje kapsamında 30’dan fazla rapor oluşturuldu
Proje uygulama süresince;
- Başlangıç
ve ara ilerleme raporları,
- Proje
faaliyetlerine ilişkin raporlar,
o
Açılış toplantısı raporu,
o
Boşluk analizi ve eğitim ihtiyaç değerlendirme
raporu,
o
Pilot SÇD raporları, eğitim raporları vs.
olmak üzere 30’dan fazla rapor
oluşturulmuştur.
SÇD hakkındaki farkındalık %60’tan fazla arttırıldı
Proje sonucunda;
- SÇD hakkındaki farkındalık %60’tan fazla artmıştır (Hedef: %50).
- 5 öncelikli sektörde SÇD Yönetmeliği’nin
uygulanması konusunda, iyi eğitimli ve deneyimli personel sayısı %80 artmıştır (Hedef: %50).
- En az 120 kişiye eğitim verilmesi
hedefine ulaşılmıştır.
- Eğitilen ve eğitimlere/çalıştaylara katılan
personel sayısı neredeyse %60 artmıştır (Hedef:
%30)
- Farkındalık artırma faaliyetlerine en az 160 kişinin katılması hedefine ulaşılmıştır.
- SÇD Yönetmeliği’nin uygulanması ile birlikte, “Nitrat Eylem Planı” ve “Bütünleşik
Kıyı Alanları Yönetimi Planı” olmak üzere iki
çevre dostu plan ve program hazırlanmıştır.
Kuzey Ege Havzası Nitrat Eylem Planı SÇD
Pilot Uygulaması
Türkiye’deki
ilk Nitrat Eylem Planı hazırlandı. Planın amacı; öncelikli olarak Nitrata
Hassas Bölgelerde olmak üzere yeraltı ve yerüstü sularında tarımsal kaynaklı
nitrat kirliliğin önlenmesi ve azaltılmasıdır. Söz konusu “Kuzey Ege Nitrat
Eylem Planı”; Balıkesir, Çanakkale, Manisa ve İzmir illerini kapsamaktadır.
Nitrat Eylem
Planlarının hazırlanması ile;
-Sularda
tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan nitrat kirliliği azalacak, hastalık yapan
etmenlerin yayılması önlenecek, gübre yığında meydana gelen ısı ile zararlı
patojenlerin ölmesi sağlanarak çevre ve insan/hayvan sağlığının korunmasına
katkı sağlanacaktır.
-Hayvansal
gübrelerin uygun şekilde kullanımı ile tarım arazilerimizin azot açığı
kapatılacak ve kimyasal gübre kullanımı azaltılarak kaynak tasarrufu
sağlanacaktır.
-Hayvansal
gübre kullanımı ile topraktaki organik madde miktarı artacak, toprağın
fiziksel, kimyasal ve biyolojik yapısında iyileşme sağlanacak, kimyasal gübrelerin
etkinliği artacaktır.
-Hayvansal
gübrenin uygun depolanması işlenmesi ve araziye uygulanması ile gübrenin
çevreye koku ve kirlilik gibi olumsuz etkileri azaltılarak kırsalda yaşam
kalitesinin artırılmasına katkı sağlanacaktır.
Proje Kazanımları
- SÇD
uygulamaları için ihtiyaç duyulan kurumsal kapasitenin gelişmesine büyük katkı
sağladı.
- Çevre
ve Şehircilik Bakanlığı SÇD Şube Müdürlüğü'nün SÇD Yönetmeliği’ni uygulama
kapasitesi arttırıldı
- Türkiye’deki
bütün Nitrat Eylem Planları tamamlanana kadar, SÇD Yönetmeliği doğrultusunda
pilot uygulama örnek alınarak diğer SÇD süreçlerinin yürütülmesine yardımcı
oldu.
- Mekânsal
Planlar için hazırlanan Şartnameler kapsamında SÇD uygulaması da eklenmeye
başlandı.
- Öncelikli
beş sektör; tarım, turizm, su yönetimi, mekânsal planlama ve kıyı yönetimi
sektörlerinde SÇD uygulamalarının yaygınlaştırılmasına önemli katkı sağladı.
Yeni uygulamaları tetikledi, Bakanlığımıza yeni SÇD başvuruları başladı.
- 2023
itibariyle uygulamaya geçecek sektörler için örnek uygulamalar ilgili
paydaşlarla paylaşıldı.
- Üniversitelerin
SÇD konusuna olan ilgisi arttı.