SİVİL KORUMA MEKANİZMASI PROGRAMI
AB Sivil Koruma Mekanizması Programı Nedir?
Avrupa Komisyonu, Ekim 2001’de AB Sivil Koruma Mekanizmasını kurmuştur. Bu Mekanizma, afetlerin önlenmesi, hazırlık ve müdahale süreçlerini iyileştirmek amacıyla AB ülkeleri ve 10 ek katılımcı devlet arasındaki sivil koruma iş birliğini güçlendirmeyi hedeflemektedir.
Mekanizma yoluyla Avrupa Komisyonu, Avrupa ve ötesindeki afetlere müdahaleyi koordine etmede kilit bir rol oynamaktadır. Bir acil durumun etkisi bir ülkenin müdahale kapasitesini (uluslararası yardım gerektiren 4. Seviye) aştığında ülke, Mekanizma aracılığıyla yardım talep edebilmektedir. Mekanizma aracılığıyla yapılan yardım talebinin ardından Mekanizmanın operasyon merkezi olan Acil Durum Müdahale Koordinasyon Merkezi (ERCC) ihtiyaç duyulan yardımı ve uzmanlarını harekete geçirmektedir. ERCC 7/24 dünyadaki olayları izlemekte ve ulusal sivil koruma makamlarıyla doğrudan bağlantı yoluyla acil durum desteğinin hızlı bir şekilde yapılmasını sağlayabilmektedir. Orman yangını söndürme uçakları, yüksek kapasiteli su pompaları, arama kurtarma ve tıbbi ekipler gibi özelleşmiş ekipler ve ekipmanlar Avrupa içindeki ve dışındaki görevler için kısa sürede harekete geçirilebilmektedir.
2021-2027 döneminde program kapsamında felaketlerin önlenebilmesi ve hazırlık seviyesinin artırılması amacıyla Mekanizmanın bütçesinde ciddi bir artışa gidilerek 3.3 milyar avro tutarında bütçe belirlenmiştir.
Ülkemizin Programa Katılımı
2021-2027 dönemi için ülkemizin AB Sivil Koruma Mekanizmasına katılımına yönelik anlaşma 9 Temmuz 2024 tarihinde imzalanmış ve 17 Eylül 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Programın ulusal koordinatörü Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı (AFAD)’dır.
Ülkemizde 6 Şubat 2023 tarihinde gerçekleşen deprem felaketi sonrası Avrupa Birliği’nin ülkemize sağladığı afet ve acil müdahale yardımlarının en önemli kaynağı AB Sivil Koruma Mekanizması olmuştur. Deprem felaketinin ardından Mekanizma çok hızlı bir şekilde harekete geçirilmiş ve ülkemize nakit, üye ülkeler tarafından sağlanan acil yardım destekleri ve insani yardımlar yoluyla toplam 116,2 milyon avro destek sağlanmıştır.
Mekanizmanın Amaçları Nelerdir?
Birlik Sivil Koruma Mekanizması (UCPM), afetlere karşı dayanıklılığı artırmak ve toplulukları korumak amacıyla iş birliği ve koordinasyonu güçlendirmektedir. Mekanizma, doğal ve insan kaynaklı afetler, terör eylemleri, teknolojik ve çevresel felaketler gibi krizlere karşı hızlı ve etkili bir yanıt sağlamayı hedeflemektedir.
Özel Hedefler:
- Hazırlık Düzeyini Artırmak: Eğitim, tatbikatlar ve bilgi paylaşımı ile afetlere karşı hazırlık kapasitesini güçlendirmek.
- İş Birliğini Güçlendirmek: Üye ve katılımcı ülkeler arasında koordinasyonu artırarak kriz anlarında ortak hareket etmek.
- Hızlı ve Etkili Müdahale: Kaynak ve ekip yönetimini optimize ederek acil durumlara hızlı yanıt vermek.
- Farkındalık ve Direnç: Toplumun afetlere hazırlıklı olmasını sağlamak için bilgilendirme kampanyaları düzenlemek.
Mekanizmanın Yapısı
Acil Durum Müdahale Koordinasyon Merkezi (ERCC): 7/24 çalışan operasyon merkezi, afetlere hızlı yanıt verilmesini sağlamaktadır.
Avrupa Sivil Koruma Havuzu (ECPP): Üye ülkelerin sunduğu arama-kurtarma, tıbbi yardım ve lojistik destek kapasitesini içermektedir. Türkiye, AFAD ve Sağlık Bakanlığı ekipleriyle katkı sağlamaktadır.
RescEU Rezervi: Yangın söndürme uçakları, sağlık ekipleri ve tıbbi tahliye kapasiteleriyle AB’nin afet müdahale gücünü desteklemektedir.
Kimler Başvurabilir?
- Kamu Kurumları ve Resmi Makamlar: Sivil koruma ve afet yönetimi ile ilgili ulusal ve yerel kamu kurumları (örneğin, AFAD, Sağlık Bakanlığı, itfaiye teşkilatları, arama-kurtarma ekipleri)
- Belediyeler ve yerel yönetimler
- Bölgesel işbirlikleri ve çok taraflı organizasyonlar
- STK’lar ve Özel Sektör: Afet müdahale ve insani yardım alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları (STK’lar), teknik destek ve lojistik sağlayan özel sektör kuruluşları.
Daha Fazlasını Bilmek İster misiniz?
AB Sivil Koruma Mekanizması Tüzüğü
Mekanizma hakkında daha fazla bilgi almak için tıklayınız.
AB Sivil Koruma Mekanizması çalışma programları için tıklayınız.
AB Sivil Koruma Mekanizması açık çağrılarına ulaşmak için “Funding and Tenders” portalını ve web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Mekanizma ile ilgili proje sonuçlarına bahse konu portalda yer alan “Proje Sonuçları” adresinden ve program web sitesinde yer alan “Projeler” bölümünden ulaşabilirsiniz.